Η χαρτογράφηση του τοπίου των πνευματικών δικαιωμάτων του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος ως μέσο για την ενίσχυση της πρόσβασης στη γνώση: Η Υπηρεσία HEAL-Legal και η λειτουργία της

Prodromos Tsiavos, Iliana Araka, Anna Fragkou, Marios Mavridis

Περίληψη


Βασική αποστολή μιας Ακαδημαϊκής Βιβλιοθήκης είναι η υποστήριξη της ερευνητικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα από την παροχή πόρων, εκπαιδευτικών και ερευνητικών που αποσκοπούν στην εκπλήρωση των στόχων του ακαδημαϊκού ιδρύματος και την ικανοποίηση των αναγκών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Κεντρικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία διαδραματίζει η τεκμηρίωση. Οι βιβλιοθήκες αποτυπώνουν το χάρτη της γνώσης, αλλά ταυτόχρονα λειτουργούν και ως ο θεσμός που καταγράφει και τεκμηριώνει την κατάσταση σε πνευματικά δικαιώματα του γνωσιακού αποτυπώματος μια χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Βιβλιοθήκες καλούνται να διαχειριστούν, να δημιουργήσουν, αλλά και να δώσουν πρόσβαση σε υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα ή αποτελεί Κοινό Κτήμα. Αυτή η διαδικασία αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόκληση για τους Βιβλιοθηκονόμους που εργάζονται σε Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες προκειμένου να κατανοήσουν, να διαχειριστούν αλλά και να εκπαιδεύσουν τους χρήστες τους στα ζητήματα του προσδιορισμού του τι είναι Κοινό Κτήμα και τι προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, θέματα διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων, της εκκαθάρισης τους, στα ζητήματα των αδειοδοτήσεων, στο ανοιχτό περιεχόμενο, κ.λπ. Όπως αναλύεται και στο παρόν στο άρθρο, ελάχιστες Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες παρέχουν σχετική πληροφόρηση στους χρήστες και στο προσωπικό τους και αυτό αποτυπώνεται τόσο στις ιστοσελίδες τους όσο και στις μεμονωμένες προσπάθειες επιμόρφωσης και ενημέρωσης για τα θέματα αυτά. Για τον λόγο αυτό, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στο πλαίσιο της Ψηφιακής Σύγκλισης (Πρόταση 21.1 – Δράση 9.12.) ανέλαβε τη δημιουργία μιας υπηρεσίας νομικής συμβουλευτικής με την ονομασία HEAL–Legal που να απευθύνεται σε όλα τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα. Τα βασικά υποέργα της υπηρεσίας αυτής που θα παρουσιαστούν συνοπτικά σε αυτό το άρθρο είναι η δημιουργία ενός δικτυακού τόπου για την προσφορά υπηρεσιών πληροφόρησης που ουσιαστικά ενσωματώνει έναν οδηγό για τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων και τη διαμόρφωση συμβάσεων αδειοδότησης και πρότυπων διαδικασιών διαχείρισης ψηφιακού περιεχομένου, η ενημέρωση και εκπαίδευση σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, η ανάπτυξη μονάδας e-helpdesk (και σχετικής γνωσιακής βάσης δεδομένων) που απαντά σε ερωτήματα πνευματικής ιδιοκτησίας, η παροχή σεμιναρίων εκπαίδευσης σε πραγματικό χρόνο για Βιβλιοθηκονόμους σχετικά με θέματα εκκαθάρισης και διαχείρισης της πνευματικής ιδιοκτησίας, η ανάπτυξη και προσφορά ενός συστήματος ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για σχετικά θέματα και τέλος η διαμόρφωση προτάσεων για νομοθετικές και διοικητικές ρυθμίσεις με στόχο την ορθότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του ζητήματος της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων. Με τον τρόπο αυτό, οι βιβλιοθήκες συμμετέχουν ενεργά στη χαρτογράφηση τόσο των πνευματικών δημιουργημάτων και της γνωσιακής παραγωγής, όσο και των Κοινών Κτημάτων της πνευματικής δημιουργίας. Το HEAL-Legal διαδραματίζει έναν κομβικό ρόλο στη διαδικασία αυτήν ενισχύοντας τις σχετικές δράσεις τεκμηρίωσης και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενίσχυση της πρόσβασης στη γνώση.

Λέξεις κλειδιά


πνευματική ιδιοκτησία, νομική συμβουλευτική, Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, HEAL–Legal, HEAL-Link

Πλήρες Κείμενο:

PDF EPUB

Αναφορές


Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα. (2013). Στο Βικιπαίδεια. Ανακτήθηκε 21/12/2015 από https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&oldid=4340284

Βαγενά, Ε. (2008). Η ψηφιακή προστασία και διαχείριση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί του διαθέσιμου υλικού στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Παρουσιάστηκε στο 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιωάννινα: Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Βαϊτσάκης, Α. (2013). Διαχείριση περιεχομένου και πνευματικά δικαιώματα. Περιοδικό Συνεργασία, αρ. 1 (Μάιος 2013). Ανακτήθηκε 30/12/2015 από http://lekythos.library.ucy.ac.cy/handle/10797/12934

Παπαδοπούλου, Μ.-Δ. (2007). Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και βιβλιοθήκες: περιορισμοί και Τεχνολογικά μέτρα προστασίας. Παρουσιάστηκε στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Ανακτήθηκε 30/12/205 από http://libconf2007.unipi.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=28

Benkler, Y. (2007). The Wealth of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom. Yale University Press.

Berkman Center for Internet and Society. (2012). Copyright for librarians: the essential handbook. Netherlands: Berkman, eifl.

Boyle, J. (2010). The Public Domain: Enclosing the Commons of the Mind. New Haven, Conn.; London: Yale University Press.

Ferullo, D. L. (2004). Major Copyright Issues in Academic Libraries. Journal of Library Administration, 40(1-2), 23–40. http://doi.org/10.1300/J111v40n01_03

Giannattasio, I. (2004). Changing libraries, encountering the law. LIBER Quarterly, 14(3/4). Ανακτήθηκε 10/11/2015 από http://liber.library.uu.nl/index.php/lq/article/view/URN%3ANBN%3ANL%3AUI%3A10-1-113395

Horava, T. (2010). Copyright communication in Canadian academic libraries: a national survey / Les modes de communication concernant les droits d’auteur dans les bibliothèques universitaires canadiennes: une enquête nationale. Canadian Journal of Information and Library Science, 34(1), 1–38. http://doi.org/10.1353/ils.0.0002

Lessig, L. (2006). Code: And Other Laws of Cyberspace, Version 2.0 (0002-Revised edition). New York: Basic Books.

Olaka, M. W., & Adkins, D. (2013). Problem-solving strategies that Kenyan academic librarians utilize when presented with copyright queries. Library Review, 62(3), 118–133. http://doi.org/10.1108/00242531311329464

Westhoff, G., & Drougas, A. (2002). Content design and methodology of seminars, workshops and congresses. Strasbourg: European Centre for Modern Languages, Council of Europe Publishing. Ανακτήθηκε 21/12/2015 από http://www.ecml.at/Resources/ECMLPublications/tabid/277/PublicationID/55/language/GB-en/Default.aspx

Wienand, P., Booy, A., & Fry, R. (2000). A guide to copyright for museums and galleries. London; New York: Routledge.




##submission.copyrightStatement##