Η αξιοποίηση της σχολικής βιβλιοθήκης στην εκπαιδευτική διαδικασία και τον πληροφοριακό γραμματισμό: ένα διδακτικό παράδειγμα στο μάθημα της Ιστορίας
Περίληψη
Η παρούσα έρευνα φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη σπουδαιότητα της ενσωμάτωσης της σχολικής βιβλιοθήκης στην εκπαιδευτική διαδικασία ως συμπληρωματικό και ενισχυτικό μέσο διδασκαλίας, το οποίο ενισχύει το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και εξελίσσει το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Η βιβλιοθήκη αποτελεί μέσο και ακρογωνιαίο λίθο της ενεργούς αναζήτησης, καθώς προσφέρει στον μαθητή τη δυνατότητα να εξοικειωθεί με την αναζήτηση της πληροφορίας και σε άλλα μέσα εκτός του σχολικού εγχειριδίου. Επιπλέον, αποτελεί έναν μαθησιακό χώρο που προσφέρει εναλλακτικούς και ελκυστικούς τρόπους προσέγγισης της γνώσης, προσαρμοσμένο συγχρόνως στις ανάγκες των νεαρών χρηστών της. Επίσης, είναι ένα «φυσικό» εκπαιδευτικό περιβάλλον που ενθαρρύνει τους μαθητές για ανεξάρτητη έρευνα και ανακάλυψη, διευκολύνοντας τη χρήση των Nέων Τεχνολογιών εντός και εκτός σχολείου. Ο μαθητής εκπαιδεύεται στην αναζήτηση, εύρεση, κριτική αξιολόγηση της πλη- ροφορίας και, κατόπιν, στην αξιοποίησή της με αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να καταστεί χρήσιμη για την έρευνά του, αποκτά με άλλα λόγια πληροφοριακό γραμματισμό που κρίνεται απαραίτητος για τις απαιτήσεις του 21ου αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε ο εκσυγχρονισμός των βιβλιοθηκών με στόχο να ανταποκρίνονται στις ψηφιακές προκλήσεις του αιώνα μας. Η ψηφιοποίηση βιβλίων, συλλογών αλλά και άλλου έντυπου υλικού, καθώς και η δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών διαφυλάσσει την πολιτιστική μας κληρονομιά και συμβάλλει αποφασιστικά στη διάδοση της γνώσης και της πληροφορίας που σήμερα συντελείται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Τα πλεονεκτήματα από την ενσωμάτωση της βιβλιοθήκης στη διδακτική πράξη είναι πολλαπλά, τόσο για τον εκπαιδευτικό όσο και για τον μαθητή. Συγκεκριμένα, ο μαθητής μαθαίνει «πώς να μαθαίνει», πώς να διαχειρίζεται και να αξιοποιεί την εκάστοτε πληροφορία με τη διαδικασία της αυτομόρφωσης και ο διδάσκων αυξάνει τις πιθανότητες επίτευξης των διδακτικών του στόχων. Οι έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα είναι σπουδαία και για τους δύο. Επιπροσθέτως, δημιουργείται ένα σχολικό περιβάλλον ικανό να εφοδιάσει τους μαθητές με διά βίου εκπαιδευτικές δεξιότητες, απαραίτητες για την κοινωνία της πληροφορίας, και να διαμορφώσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες και υπεύθυνους πολίτες. Η διδασκαλία ξεφεύγει από την παραδοσιακή της μορφή, η μονολιθική χρήση του ενός εγχειριδίου περιορίζεται, η στείρα αποστήθιση εγκαταλείπεται, και ο μαθητής αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, καθώς διευρύνει τους ορίζοντές του αναζητώντας μόνος του τη γνώση και έτσι καλύπτοντας τις πληροφοριακές του ανάγκες.
Λέξεις κλειδιά
Αναφορές
Ελληνική Βιβλιογραφία
Αναστασιάδου, Α., Δημοπούλου, Ι. & Στούμπη, Α. (2007). Η Πληροφοριακή Παιδεία στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Σύντομη επισκόπηση και προτάσεις. 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, 4-6 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε 7 Ιουνίου, 2014, από http://www2.e-yliko.gr/htmls/arctles/pliroforiakipaideia.doc
Ανδρέου, Α. (2005). Ηλεκτρονικές Πηγές Πληροφόρησης και Βιβλιοθήκες: Εκπαίδευση και Αξιολόγηση. Στο Χ. Παπατσικουράκης & Σίτας, Α. (Επιμ.), Από τη Βιβλιοθηκονομία στην Επιστήμη της Πληροφόρησης: μελέτες προς τιμήν του Γ. Μ. Κακούρη (σσ.103-172). Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός. Ανακτήθηκε 2 Ιουνίου, 2014, από http://eprints.rclis.org/7390/1/kakouris.pdf
Αρβανίτη, Ι., Κυρίδης, Α., Ντίνας, Κ. & Σουλιώτης, Μ. (2003). Οι εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου οραματίζονται την ιδανική σχολική βιβλιοθήκη. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 128, 153-162. Ανακτήθηκε 21 Οκτωβρίου, 2014, από http://www.nured.uowm.gr/dinas/Oi_ekpaideutikoi_..._oramatizontai_ten_idanike_scholike_bibliotheke_files/B.1.b.24.pdf
Δαρδανός, Γ. (Επιμ.), (2005). Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία. Κείμενα πολιτικής βιβλίου. Αθήνα: Gutenberg.
Ζαρβαλά, Χ. (2006). Η Πληροφοριακή Παιδεία στο Σύγχρονο Ελληνικό Σχολείο. 1ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο. Το Ελληνικό Σχολείο και οι προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Ανακτήθηκε 15 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://www.epirus.sch.gr/educonf-1/zarvala.pdf
Ζάχος, Γ. (1999). Ο ρόλος της Βιβλιοθήκης στο Σύγχρονο σχολείο. Ανακτήθηκε 3 Ιουνίου, 2014, από http://www.gzachos.gr/scientific-career/publications-of-george-zachos/149-logo-editing.html
Κατσιρίκου, Α. & Μελετίου, Α. (1997). Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες στην υπηρεσία του χρήστη. Στο Πρακτικά 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Ανακτήθηκε 21 Οκτωβρίου, 2014, από http://eprints.rclis.org/9825/1/6psab022.pdf
Κωστάκη, Α. (2001). Πληροφοριακός Γραμματισμός: Δημιουργώντας Αυτόνομους και Κριτικούς Διαχειριστές της Πληροφόρησης για τον 21ο αιώνα. Πρακτικά 10ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Το Μάνατζμεντ στις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες, 15-17 Οκτωβρίου 2001 (σσ.186-197). Ανακτήθηκε 21 Οκτωβρίου, 2014, από http://archive-gr.com/page/1323144/2013-02-05/http://www.lib.uom.gr/palc10/greek/message.html
Μπουλούμπασης, Χ. (2010). Ο ρόλος της σχολικής βιβλιοθήκης στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας των μαθητών. Επιστημονικό Βήμα, 12, 37-48. Ανακτήθηκε 17 Σεπτεμβρίου, 2014, από http:www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_12/37E48.pdf
Μπρίντεζη, Χ. (2006). Οι βιβλιοθήκες χθες, σήμερα και αύριο. Επιστημονική ημερίδα από τη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου αφιερωμένη στους φίλους του βιβλίου και των βιβλιοθηκών. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 146, 199-202.
Νικητάκη, Ε. & Ψυχογυιοπούλου, Π. (2011). Δια Σχολικής Βιβλιοθήκης: «Μάθημα Λεξικογραφίας….». Πρακτικά 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, 6-7 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε 7 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://www.epyna.eu/agialama/synedrio_syros_6/eishghseis/filologika/225-Psychogyiopoulou.pdf
Ρουσομάνης, Κ. (2009). Ασφαλής χρήση του Διαδικτύου: Διδασκαλία στο χώρο της Σχολικής Βιβλιοθήκης. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, 8-10 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε 7 Ιουνίου, 2014, από http://epyna.eu/agialama/synedrio_syros_5/eisigiseis/777_rousomanis_c.doc
Σιώκη, Κ. (2002). Πρακτικά 11ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες Ανοικτής και Συνεχούς Πρόσβασης, 6-8 Νοεμβρίου 2002.
Σταύρου, Κ. (2001). Σχολικές Βιβλιοθήκες: Το Ελληνικό Σχολείο μπορεί να βρει το σύγχρονο βηματισμό του. Νέα Παιδεία, 98, 138-152.
Τσιμπόγλου, Φ. & Παπαθεοδώρου, Χ. (2000). Η ενσωμάτωση των υπηρεσιών Βιβλιοθήκης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αντικειμενικοί παράγοντες, υποκειμενικές προϋποθέσεις και πεδία εφαρμογής. 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα, 18-20 Δεκεμβρίου 2000 (σσ. 15-23). Ανακτήθηκε 7 Ιουνίου, 2014, από http://lekythos.lib.ucy.ac.cy/bitstream/handle/10797/11033/9psab007.pdf?sequence=1
Ψυχογυιοπούλου, Π. & Σόλαρης, Ι. (2005). Σχολική Βιβλιοθήκη: Γνωριμία με τη Μαρία Πολυδούρη. 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, 2002 (σσ. 126-134). Ανακτήθηκε 7 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://www.etpe.eu/new/custom/pdf/epte881.pdf
Ξενόγλωσσες βιβλιογραφικές αναφορές
Abdullah, A. & Zainab A. N. (2007). Are Malaysian students ready to be authors of digital contents? A case study of digital library stakeholders’ readiness. Journal of Education Media & Library Sciences, 45(1), 55-73.
American Library Association, (1989), Presidential Committee on Information Literacy: Final Report: Washington, D.C. Ανακτήθηκε 15 Οκτωβρίου, 2014, από http://www.ala.org/acrl/publications/whitepapers/presidential
Arahova, A. & Kapidakis, S. (n.d). Empowering our libraries, empowering our education system: Using research results to shape policies that optimize the utility of school libraries. Ανακτήθηκε 29 Μαΐου, 2014, από http://www.ionio.gr/~sarantos/repository/c30C-IFLA_Oslo_School_Section.pdf
Arms, W. Y. (2000). Digital Libraries. Cambridge, MA: The MIT Press. Ανακτήθηκε 21 Οκτωβρίου, 2014, από http://www.cs.cornell.edu/wya/diglib/MS1999/index.html
Boelens, H. (2012). What is a school library?: International Guidelines. Ανακτήθηκε 27 Μαΐου, 2014, από http://www.iasl-online.org/files/sig-research-school-library-august2012.pdf
Bruce, C. (2004). Information literacy as a catalyst for educational change. A background paper. In P.A. Danaher (Εd.), Proceedings of the 3rd International Lifelong Learning Conference, 13-16 June 2004 (pp. 8-19). Queensland: QUT.
Bundy, A. (2002). Essential connections: school and public libraries for lifelong learning. The Australian Library Journal, 51(1), 47-70. doi: 10.1080/00049670.2002.10755976
Campello, B. & Abreu, V. L. (2005). Information Literacy and the Education of School Librarians. School Libraries Worldwide, 11(1), 37-52.
Chandler, G. (1965). Libraries in the Modern World. London: Pergamon Press.
Doyle, C.S. (1994). Information literacy in an information society: A concept for the information age. New York: Diane Publishing.
Eisenberg, M. & Berkowitz, R. (1999). Teaching information & technology skills: The Big 6 in elementary schools. Worthington, OH: Linworth Publishing.
Ercegovac, Z. (2012). Digital Image Tagging: A case study with Seventh Grade Students. School Libraries Worldwide, 18(1), 97-110.
Fox, E. A. (Ed.) (1993). Sourcebook on Digital Libraries: Report for the National Science Foundation, TR-93-35. Blacksburg, VA: Dept. of Computer Science, Virginia Tech. Ανακτήθηκε 10 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://fox.cs.vt.edu/DLSB.html
Francis, B. H., & Lance, K. C., & Lietzau, Z. (2010). School librarians continue to help students achieve standards: The Third Colorado Study (2010). Denver, CO: Colorado State Library, Library Research Service. Ανακτήθηκε 2 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://www.LRS.org.
Frantsi, H., Kolu, K. & Salminen, S. (2002). A good school library. Finland: The School Library Association in Finland, The Finnish National Board of Education. Ανακτήθηκε 29 Μαΐου, 2014, από http://www.oph.fi/download/47629_good_school_library.pdf
Hyldegard, J. (2011). Between myth and reality-an exploratory study of Secondary school pupils’ information behavior, Creating Knowledge, 3(1), 1-14.
Lesk, M. E. (1997). Practical digital libraries: books, bytes, and bucks. San Francisco: Morgan Kaufman.
Marcoux, B. (1999). Developing the national information literacy standards for student learning. NASSP Bulletin, 83(605), 13-19. doi: 10.1177/019263659908360503
Mills, L. A., Knezek, G. A. & Wakefield J. S. (2013). Understanding information seeking behavior in technology pervasive learning environments of the 21st century. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12(4), 200-208.
Moskina, V. (2013). Information seeking behavior of national minorities’ secondary school students for scientific research purposes. IFLA WLIC 2013 - Singapore - Future Libraries: Infinite Possibilities. Ανακτήθηκε 10 Σεπτεμβρίου, 2014, από http://library.ifla.org/69/1/101-moskina-en.pdf
Pickering-Thomas, N., Crow, S.R. & Franklin, L.L. (2011). Information literacy and information skills instruction. Applying research to practice in the 21st century school library. California, U.S.A: ABC-CLIO, LLC.
School Libraries. Making a Difference. (n.d.). Ανακτήθηκε 26 Μαΐου, 2014, από http://www.schoollibrariesadvocacy.org.uk/toolkit/making_a_difference.pdf
School Library Manifesto. (1999). Ανακτήθηκε 21 Μαΐου, 2014, από http://www.ifla.org/publications/iflaunesco-school-library-manifesto-1999
The school library and learning in the information landscape: guidelines for New Zealand schools. Ανακτήθηκε 21 Οκτωβρίου, 2014, από http://schools.natlib.govt.nz/school-libraries/library-management/school-library-and-learning-information-landscape
Varlejs, J. & Stec, E. & Kwon, H. (2014). Factors affecting students’ information literacy as they transition from High School to College. Research Journal of American Association of School Librarians, 17, 1-26). Ανακτήθηκε 17 Οκτωβρίου , 2014, από http://www.ala.org/aasl/slr/volume17/varlejs-stec-kwon
Waters, D. J. (1998). What are digital libraries? Council on Library and Information Resources, 4. Ανακτήθηκε 29 Μαΐου, 2014, από http://www.clir.org/pubs/issues/issues04.html#dlf
White, B. (2012). Guaranteeing access to knowledge: The role of libraries. WIPO Magazine, 4. Ανακτήθηκε 29 Μαΐου, 2014, από http://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2012/04/article_0004.html
##submission.copyrightStatement##
